Oranjefeest 1930 Groots Gevierd
auteur: Dirk Spijker
bron: jaarboek 2012, foto’s Jacco Mantel
De schepen van de Watergeuzen verschijnen voor Den Briel
In Andijk werd op 2 september 1930, met meer luister dan andere jaren, de verjaardag van Koningin Wilhelmina gevierd. ’s Morgens werd voor de kinderen een normaal programma afgewerkt: een optocht naar het Raadhuis en daarna amuseren zij zich met verschillende spelen.
’s Middags werd op het buitendijksland De Slibbert het openluchtspel ‘De inneming van Den Briel’ uitgevoerd. (De Slibbert is een stuk buitendijks land vanaf de Kathoek t.h.v. Dijkweg 100 in oostelijke richting. Nu heeft de PWN er zijn gebouwen en bassins.) Er was een massa mensen op de been, ook van buiten Andijk. De Enkhuizer Courant sprak zelfs over duizenden toeschouwers.
Vanaf de dijk werd dit mooi opgevoerde spel gevolgd. Het stuk was verdeeld in verschillende taferelen. Wanneer er een nieuw gedeelte werd gespeeld, werd daar een vlag gehesen. Het gesprokene werd door een radiowagen omgeroepen. Het publiek werd dringend verzocht om op de dijk te blijven omdat de geloste kanonschoten gevaar zouden kunnen opleveren.
Om uw geheugen nog even op te frissen een korte samenvatting van de politieke situatie in 1572. Spanje was in die tijd het machtigste rijk van Europa en vanaf 1568 kwamen de Nederlanden o.l.v. Willem van Oranje in opstand tegen Spanje en met name tegen de Hertog van Alva. De Watergeuzen waren een ratjetoe van zeelieden en mensen die voor de Hertog van Alva waren gevlucht. Zij leefden als zeerovers en waren Oranjegezind.
Het openluchtspel begint met de ontdekking van vreemde schepen door twee wachters van de stad Den Briel. Zij slaan direct alarm. Ook veerman Coppelstock heeft de schepen ontdekt en roeit deze tegemoet. Hij krijgt van de Geuzen te horen dat zij in naam van de Prins van Oranje de stad opeisen. Met deze boodschap gaat hij terug naar de stad en meldt dit aan de stadsregering en de bewoners.
Er was verdeeldheid, aanvankelijk wilde men de stad tegen de Watergeuzen verdedigen omdat men bang was voor represailles van de Hertog van Alva, maar een deel van de bevolking wilde de Geuzen toch de stad binnenlaten. De burgemeester stelt voor om voor diegenen die weg willen, de poort aan de achterkant van de stad te openen. Als de Geuzen dit bemerken, verliezen zij hun geduld, maken een vuur voor de poort en bestormen deze met een mast. Zo wordt deze opengebeukt en bezetten zij in naam van Oranje de stad.
De inneming van Den Briel door de Watergeuzen was voor andere steden het sein zich, de een na de ander, voor de Prins van Oranje te verklaren.
Na de ‘inneming’ werd een stoet gevormd voor een historisch-allegorische optocht over Andijk-Oost. Hier namen zo’n 20 groepen aan deel, o.a. de Hertog van Alva met gevolg te paard, de vroedschap van Den Briel, 60 Geuzen te voet, schutters, een zigeunerwagen, de taveerne van Den Briel op paard en wagen, een kanon op een auto, een vaandelgroep en een bloemenwagen.
De Watergeuzen rammen met een mast de poort. NB: Linksonder de rook van het vuur
De historisch-allegorische optocht (deze optocht is ter hoogte van de bocht bij Mobiel Meubelen)
Meester De Boer heeft dit openluchtspel geschreven en aan de opvoering hiervan is door heel veel mensen meegewerkt en ook is er enorm veel werk verzet bij het maken van decors en kostuums.
Den Briel viert nog steeds elk jaar op I april dit historische feit met de opvoering van eenzelfde openluchtspel.
De foto’s zijn afkomstig uit de verzameling van Jacco Mantel
