Mantel Holland
auteur: Dick Mantel
bron: Jaarboek 2008
Verkoop vanuit de fietstas tot de digitale verkoop.
In 1935 werd de eerste handel gedreven door Dirk Mantel Sr. Zijn handelsgeest kwam naar boven. De gladiolen lagen in de goot die tijd. Ook werden ze veel geteeld in Andijk. Het was in Amersfoort en de aanvoer van de bloembollen, dus o.a. die gladiolen gebeurde toen per fiets met de nodige tassen vanuit Andijk. In 1939 werd het Gebr. D & K Mantel, Hornpad 18 te Andijk (bij Enkhuizen). Dirk was de handelaar en Klaas was de kweker. Tijdens de oorlog verdween de bollenhandel al gauw naar de achtergrond. In de schuur aan het Hornpad werd toen tabak verhandeld en er was een voedselvoorziening afdeling. In 1948 reisde Dirk Mantel Sr. naar Duitsland om bollen te verkopen. Hij had geen exportvergunning en sprak Duits met handen en voeten. Zijn kinderen heeft hij al jong geleerd: je mag worden wat je wilt, maar leer in ieder geval een paar talen en zorg dat je kunt typen.
Gebr. D & K Mantel werd al gauw D & K, zowel in het bollen circuit als daar buiten en zelfs nu horen we het nog wel. Klaas Mantel is in 1965 gestorven. Zijn zonen hebben de kwekerij apart van de handel voortgezet. Arie en Dick Mantel hebben in 1979 de handelszaak overgenomen. Al gauw werd D & K omgedoopt tot Mantel Holland, wat voor onze klanten even gemakkelijker was om uit te spreken. In 1955 zijn we op de Middenweg gekomen.
Er werd daar een schuur verrold naar achteren, een loods gesloopt in Lisse en hier weer aangebouwd. Aan de voorkant langs de Middenweg verrees een stenen gebouw van 700 m2. Waren er weer een paar flinke orders geplaatst dan moest er halsoverkop gebouwd worden en/of bij gehuurd. De orders bestonden eerst uit broeiershandel d.w.z. levering aan broeiers. De droogverkoop, dus de verpakte bollen voor winkelverkoop, werd steeds belangrijker en groter. De omzet van 5 miljoen gulden in 1960 werd vertienvoudigd tot het jaar 2000. Na dit jaar werd de handel meer stabiel. De VS werd minder interessant en de dure Euro ging een rol spelen. In 2007 ging zelfs een van de grootste Amerikaanse droogverkoopexporteurs failliet.
De tendens zet nu licht door dat de droogverkoop minder wordt in de rijkere landen. De Oost-Europese landen maken nog wat goed. Niet iedereen vindt het planten van bollen in de herfst nog leuk, door sommigen gezien als bewerkelijk, dan wordt er liever een pot met voorgetrokken bollen gekocht. Ook de kwaliteit van diverse bloembollen staat onder druk. De laatste jaren hebben we, zowel kweker als handelaar en uiteindelijk de consument, te doen met het zuur, geelziek, bolrot en erwinia om de ergste ziekten maar te noemen. Marketing is heel belangrijk in de bollen. Is dat niet het luisteren naar de klant?! En soms is het eigenlijk de kunst van het anders zijn. Zo houden we ook rekening met de modekleuren.
Blauw was bv. bij bij tulpen een paar jaar terug geliefd, maar momenteel worden er weer teveel blauwe tulpen gekweekt. Er is tijdelijk wat tekort blauw geweest en uiteindelijk blijkt toch dat vrouwen liever roze dan blauw zien, wat al lang bekend is. De inkoop van bollen is divers. Tulpen voor levering juli/augustus komen uit Nederland, wil je ze nog vroeger hebben dan komen ze uit Chili of Tasmanie. De sneeuwklokjes uit Turkije of Frankrijk. Paperwhite en ranonkels uit Israel. Narcissen uit Engeland, daar worden ze geteeld op grote landerijen. Een keer meegemaakt dat de teler een kasteelheer was en zijn butler ons keurig ontving. Kleinschalig gebeurde de tulpenteelt in Letland. Begin jaren ’90 importeerden we vandaar hele mooie en gezonde Darwin-hybride tulpen. Zelfs soorten die we in Holland niet meer kweken. Er werd daar ook illegaal geteeld. Chroetsjov was in Amerika geweest en had daar gezien hoe geweldig goed mais daar groeide. Dat moest ook in Letland gebeuren op de Kolchozen. Maar de mais groeide niet zoals in Amerika en bracht ook te weinig in het laatje. Er werd dan vaak in het midden van het maisperceel illegaal tulpen verbouwd. Het klimaat is wel iets kouder dan in Nederland, maar de hoge lichtintensiteit in mei en juni maakt dit weer goed.
Dirk & Klaas Mantel
Machines en bestrijdingsmiddelen waren er niet voor de tulpen. De leverbare bollen werden in halve nylonkousjes op de vensterbanken gedroogd. Hoe krijg je zoiets naar Holland? Fust en pallets zag je daar toen niet. In diezelfde tijd mochten er weer bananen worden geïmporteerd in de Baltische Staten en konden wij de bananendozen gebruiken om de tulpen in te versturen naar Andijk. Vroeger kwamen de bollen binnen in manden, kratten of aardappelbakken en veelal per schuit. Nu per pallet, kuubkist of onder lossende trailer. Vooral zomers hebben we een korte tijd om de bollen in te pakken. In augustus wil men beleverd worden. De VS en Canada al begin augustus en deze bollen moeten ook nog vrij van gronddeeltjes, dus goed gespoeld worden voor het verwerken. We doen dit met 40 vaste medewerkers. In het pakseizoen komen daar nog 120 tijdelijke collega’s bij.
Na overleg met de Gemeente Andijk is Mantel Holland eind 2004 verhuisd naar Venhuizen. Na bijna 50 jaar werd de Middenweg verlaten. Het is de bedoeling dat de derde generatie het roer gaat overnemen binnenkort. Op deze locatie beschikken we over 13.000 m2 overdekte verwerkingsruimte met laadkuilen en nog genoeg ruimte om een tent van 5.000 m2 tijdelijk te gebruiken. We hebben eigenlijk twee inpakseizoenen: Juli-oktober voor de tulpen, hyacinten, narcissen etc. en december-mei voor het inpakken van o.a. dahlia’s en gladiolen. De verpakte bollen leveren wij aan super- en bouwmarkten en tuincentra in meer dan 30 landen. Jaarlijks produceert Mantel circa 12 miljoen verpakkingen in veel talen. Tijdens de piekperiode draaien we 18 uur per dag en produceren dan 225.000 verpakkingen.
De automatische verpakkingsmachines zijn aangepaste uit de voedingsmiddelenindustrie. Daar wordt bijna alles per gewicht verkocht. De bloembollen per aantal. Soms worden narcissen naar gewicht verkocht. We verwerken jaarlijks ca. 300 miljoen bloembollen. Als je die 13 cm. achter elkaar plant, heb je de lengte van de evenaar. Het opslaan bij optimale temperatuur is van groot belang. We beschikken over 10 cellen (van-10 tot +40 graden C.) bv. dahlia bewaren bij 5-9 graden C en hyacinten bij 30 en 25 graden C. bij de juiste luchtvochtigheid. Veel van onze producten worden verkoopbaar op houten rekken geleverd. Onze jaarproductie staat gelijk aan ca. 1300 vrachtautocombinaties. Het leeuwendeel van ons product bereikt via de weg of per zeecontainer zijn eindbestemming.
Van de foto’s in dit artikel is de herkomst niet meer te achterhalen. Mocht je in het bezit zijn van een originele foto van betere kwaliteit, dan zouden we deze graag ontvangen. Natuurlijk willen we altijd de na(a)m(en) toevoegen van de eigenaar van de foto.
