‘t Eerste huis van Jan de Kroon
auteur: Kees Koopman
bron: jaarboek 2022
Jan de Kroon voor zijn noodwoning achter de Horn
We schrijven 1953.
Toen Jan de Kroon en Esther Blok net getrouwd waren hadden ze nog geen huis. Er was begin jaren 50 nog steeds een enorm gebrek aan volwaardige woningen. Er werd op zolders en in schuren gehuisd en noodgedwongen ingewoond bij ouders.
Via via kwamen ze aan de weet dat er in Dokkum een noodwoning stond die daar weg moest. Deze stond in een van de bolwerken van de stad. De woning kon gedemonteerd worden en Jaap Groot (Biest) was bereid de onderdelen naar Andijk te vervoeren. Daar ging alles op een grote schuit van Op ‘t Land en werd gelost achter het huis van oom Jan de Kroon (nu Henk Hauwert) aan de Horn.
Aannemer Buter had daar een nieuwe voeting gemaakt waarop die de woning weer in elkaar zette. Deze was bereikbaar over een bruggetje.
Achter het huis lag nog een stukje grond waar een moestuintje werd aangelegd en waar de jonge Jan de Kroon nog wat bijverdiende met de teelt van violenzaad. Hier werden de eerste drie kinderen geboren. Omdat er zoveel ratten waren die mogelijk ook in huis konden komen werden de poten van de wieg in weckpotten gezet zodat de knaagdieren niet de wieg in konden klimmen. De ratten werden bestreden met een recept dat ik niet mag verklappen, maar het had met glasgruis te maken. Het hielp merakels.
Omdat de woning hier illegaal stond was er met de gemeente afgesproken dat, zodra er iets beters beschikbaar was, de noodwoning verlaten werd. Toch presteerde een gemeenteambtenaar het om de jonge moeder Esther de stuipen op het lijf te jagen door met uitzetting te dreigen. Dat nam Jan niet en die trok nog net niet de bewuste ambtenaar achter z’n bureau vandaan. Door bemiddeling van burgemeester Douma werd de zaak gesust en de ambtenaar publiekelijk op z’n plaats gezet. Maar de woning werd te klein en te ongerieflijk, wc met ton buiten en zo.
De woning van Pieter-Meindert Bootsman, de buren van oom Jan, kwam beschikbaar. Bootsman kon nu bij z’n winkel aan de dijk wonen omdat z’n moeder in een van de nieuwe huurhuizen aan de Marijkestraat ging wonen die toen werden gebouwd. Het gezin De Kroon kreeg een ruimer jasje dat weer enkele jaren later werd verruild voor het huis aan de Kleingouw 6 waar ze uiteindelijk terecht kwamen. De noodwoning werd overgenomen door Willem Schenk (Onderdak) die de woning liet demonteren (niet slopen) en weer opbouwde op z’n land en vervolgens als schuur gebruikte.
Jan en Esther de Kroon met hun eerste drie kinderen in de noodwoning
Het huis verplaatst naar de ‘Buttervin’. De foto is gemaakt vanaf de dam die er nu ligt als voet-/fietspad vanaf de Sorghvlietlaan.
Na enkele jaren, we zitten inmiddels halverwege de jaren 60, werd het land door de gemeente gekocht met de bestemming woningbouw in de (verre) toekomst. Het toen prille ASONIA heeft daar z’n eerste sportvelden gehad, voetbal en korfbal, en de noodwoning/schuur heeft toen dienstgedaan als kleedruimte. Zoon Gerard de Kroon trouwde in 1982 met Aveline Mantel en zij hebben op hun trouwdag nog foto’s laten maken bij wat ooit z’n geboortehuis was.
Rond die tijd werden ook de woningen aan de Buttervin gebouwd en dat bleek het einde van de noodwoning die z’n bestaan begon in de Friese wouden (Dokkum) en na een ruige actie van Piet Kramer in een gat in de grond werd geprakt. De plek wordt (onbedoeld) gemarkeerd door een perkje met een sierlantaarn ±20 meter van de huidige woning van Jan de Kroon.
De cirkel is rond.
Gerard en Aveline voor ’t geboortehuis
