Dijkweg 71 – Een bijzondere boerderij
auteur: Dirk Spijker en Jacco Mantel
bron: Jaarboek 2010
Een overzichtsfoto met bruggetjes uit ca. 1915 richting Kathoek. Het eerste huisje links staat er niet meer, wel de stolp erachter. Vervolgens het huis van fam. De Kroon en dan de boerderij van de fam. Mantel.
Het uiterlijk heeft de boerderij te danken aan de stormnacht van 13 januari 1916. Dit type boerderij, een onvolledige of een afgeknotte stolp, zien we in West-Friesland bijna niet. Dit type komt wel veel voor in de Zaanstreek en Waterland en ook als schapenboet op Texel.
De oorsprong van de boerderij vinden we in het jaar 1856. Toen kocht Pieter Groot de Jongste een weiland van ca. 2 ha. van Klaas Tensen voor f 220,–, met het recht om er een hofstede of woonhuis te bouwen. Dit stuk weiland werd het Sluiseland genoemd omdat het Zuideinde aan het getijdensluisje grensde, waar de Kleingouw tot ca. 1600 haar overtollige water in de Zuiderzee kon lozen. Deze Pieter Groot had de toevoeging ‘de Jongste’ omdat hij uit een gezin van 15 kinderen kwam waarvan er twee de naam Pieter droegen.
Pieter Kooiman wordt in 1869 voor f 2500,- de volgende eigenaar. In 1876 verkoopt hij de boerderij aan Klaas Groot Pzn. Pieter Kooiman vertrekt dan naar Nigtevecht waar hij grond pacht in De Ronde Venen. Dit was een verkaveling waar zo’n 15 Andijker gezinnen naar toe getrokken zijn. Deze verkaveling was slecht uitgevoerd. De dijk lekte, de afwatering was slecht, kortom het werd een mislukking. Piet Kistemaker schreef er jaren geleden een artikel over. De naam hiervan is alles zeggend: Een skip van baileg. Pieter Kooiman keerde in 1887 naar Andijk terug.
In 1886 verkoopt Klaas Groot Pzn. de boerderij met land voor ƒ 3400,- aan Jan Blokker. Het land wordt dan de Bezaan genoemd omdat de vorm ervan op een zeil lijkt.
Ook in 1905 was deze boerderij al bijzonder voor Andijk want hij had een imposante topgevel met een grote deur waar o.a. het hooi naar binnen gehaald kon worden. Deze topgevels zag men hier niet. Om een opper hooi werden touwen geslagen en een paard trok het via een ring in de nok over planken naar het hart van de boerderij. Dan werd één touw losgemaakt en het hoor viel op zijn plaats in de berg.
Joost Vriend wordt in 1903 eigenaar en als hij naar Enkhuizen verhuist, wordt de boerderij door notaris Van Bommel in café De Nieuwe Aanleg openbaar verkocht. De nieuwe eigenaar wordt Fokke Bootsman die het land en de boerderij koopt voor f 5750,–. De vrouw van Fokke, Maartje Kooiman, dochter van bovengenoemde Pieter Kooiman, kwam zodoende weer terug op de boerderij waar zij de eerste jaren van haar jeugd had doorgebracht.
Na de bijna-dijkdoorbraak in 1916 moest de dijk verzwaard worden, wat inhield dat naast de verhoging, de voet van de dijk 4 meter naar binnen werd verbreed. Daardoor moesten er op Andijk zo’n 300 huizen gesloopt of verplaatst worden.
Fokke krijgt in 1919 bericht dat ook zijn boerderij moet wijken en verkoopt deze voor ƒ 10.000,– aan Drechterland. Vanwege de woningnood kwam men terug op de sloopplannen en werd de boerderij voor ƒ 9000,– teruggekocht door Fokke. Bij de verbouwing werd de boerderij aan de oostkant direct na de vierkantsbalken afgeknot. Door deze ingreep kreeg de boerderij zijn huidige vorm. Nadat Fokke naar het Hornpad verhuisde, werd zijn zoon Meindert de nieuwe eigenaar. Meindert stond bekend als de braaiboer. Tussen de vierkantspalen was op de begane grond een betonnen vloer gestort en hierop stond een grote ijzeren ketel. In deze ketel werd brei onder voortdurend roeren bereid. De grondstoffen hiervoor waren karnemelk en gort. De karnemelk werd betrokken bij de melkfabriek aan de Binnenwijzend. Driemaal per week werd deze gehaald. Tot 1931 met paard en wagen, daarna met de Chevrolet vrachtwagen. De verkoop van de brei en daarnaast boter vond plaats in Andijk, Wervershoof en Zwaagdijk.
Er wordt afscheid genomen van het paard Puk; de Chevrolet vrachtwagen waarvan rechts een klein gedeelte te zien is, neemt zijn werk over. Op de foto Meindert met zijn zoons: v.l.n.r. Wim, Piet en Fokke. Op het paard zitten Jan (voor) en Jaap.
Op deze recente foto zien we naast de boerderij het schuurtje en de brug.
In 1985 koopt W. Slofstra de boerderij en renoveert deze grondig. Ook de oude schouw moest wijken, mede omdat de tegeltjes al behoorlijk slijtage vertoonden. Alleen de mooie bloempot van de schouw bleef behouden. Deze tegels werden in de keuken teruggezet. Na deze verbouwing is de boerderij van binnen een normaal woonhuis geworden. Er zijn geen karakteristieke boerderijelementen meer aanwezig.
Jacco en Coba Mantel-Wisse zijn vanaf 2001 eigenaar en hebben de brug en het boetje, die in 1919 nog voor de boerderij stonden, in ere hersteld. Terugzetten op dezelfde plaats was niet mogelijk, want daar loopt nu de Dijkweg.
Foto van de boerderij uit 1905, met topgevel.
