De winkel van Horjus
auteur: Matthijs Horjus
bron: Jaarboek 2013
Winkel rond 1922 aan de Bakkershoek
Tijdens het doornemen van oude familiefotoboeken kwam ik een zeer zeldzame opname tegen van het eerste winkeltje van mijn opa Sikke Horjus uit vermoedelijk 1922. Dit was voor mij de aanleiding om daar een verhaal over te schrijven.
Mijn opa Sikke Horjus werd op 25 maart 1877 geboren te Stroobos Fr., op het aldaar afgemeerde binnenschip van zijn ouders. Daar is hij ook opgegroeid en kreeg hij de voorliefde voor het varen. Bekend is o.a. dat hij als jongeman bij de Marine in Den Helder heeft dienstgedaan. Daarna werd hij tjalkschipper–eigenaar op zijn eigen binnenschip. Over die periode is echter weinig bekend.
In 1904, tijdens stormweer op de Zuiderzee is, volgens overlevering, zijn met dakpannen beladen schip, waarmee hij met open luiken de oversteek van de IJssel naar Noord–Holland ondernam, door overkomend buiswater teveel water gaan maken. Het gevolg was dat zijn schip is vergaan. Hij heeft urenlang rondgedreven op het wrakhout alvorens hij werd gered. Zijn knecht zou hierbij zelfs zijn verdronken. Helemaal zeker van dit verhaal ben ik echter niet omdat een andere lezing vermeldt dat hij, toen de toestand aan boord onhoudbaar bleek, zijn schip in de buurt van Medemblik aan de Dijk heeft gezet. Misschien is zijn schip, nadat zij het hadden verlaten, alsnog naar de Dijk afgedreven en gestrand. We weten het niet…
lemand heeft mij ooit een foto getoond van een binnenschip dat tegen de dijk was gedreven ter hoogte van Medemblik. Of dit zijn schip was, weet ik niet.
Sikke was nog jong, ongeveer 27 jaar, en kennelijk onvoldoende verzekerd want na het verlies van zijn schip werd hij brodeloos. Tijdens verblijf bij familie van hem, de familie Van de Blonk in Enkhuizen, ontmoette hij zijn vrouw. Hij besloot zich in Andijk te vestigen en trouwde in 1905 met Simontje Mantel, geboren te Enkhuizen, op 8 maart 1877. Baggeraar in de poldersloten werd zijn nieuwe beroep. De opdrachten kreeg hij van tuinders. Deze waren zeer gesteld op de vruchtbare materie. Lang hield hij dit zware handwerk echter niet vol. Een zwakke rug noodzaakte hem uit te kijken naar andere bronnen van inkomsten. Handel in manufacturen, dat werd het, eerst met een oude kinderwagen en daarna per fiets bezocht hij zijn klanten. Zijn handel betrok hij van J. Zee.
De bijna–dijkdoorbraak van januari 1916 heeft voor deze O–W bebouwing aan de Bakkershoek kennelijk geen gevolgen gehad. De latere winkel van Sikke leed geen schade, zoals hier blijkt. Een zeer zeldzame opname, het eerste winkeltje van Sikke Horjus uit vermoedelijk 1922. Hier startte hij met winkelverkoop in manufacturen. De vloeroppervlakte was… negen vierkante meter. Het sloot aan op de oude woning, waar ze onder één dak woonden met Evert Sluis (bijgenaamd Hippert).
Hoe klein het winkeltje van Horjus van oorsprong is, valt nu op. Van hieraf gezien lijkt het meer op een schuurtje. Op de bovenste opname ontbreekt zijn oudste zoon Frans. De anderen zijn: rechts Trijntje, met matrozenpak Heert en op de arm van moeder Simontje het jongste kind Klaas, dit alles onder het wakend oog van vader Sikke.
Blijkbaar gingen de zaken goed. Modernisering volgde…
+1918
Veel oostelijker aan de Dijkweg zien we hier twee boerderijen. In 1919 vielen deze beide reuzen ten prooi aan de sloophamer.
Na de sloop kocht Sikke Horjus een deel van de grond en wetende dat zijn ‘zaak‘ in de Bakkershoek uiteindelijk toch diende te verdwijnen, maar ook omdat hij kennelijk een vooruitziende blik had, liet hij hier op deze grond, een voor die tijd riant nieuw woonwinkelpand bouwen. Een nieuw tijdperk brak aan.
1922
Er brak in Andijk een tijd aan van grote voorspoed.
Een citaat… Kistemaker Netwerk:
De bloembollenteelt neemt een geweldige vlucht.
Andijk leeft en er is een werkdrift als nooit tevoren…
Andijk groeit snel: het inwonertal nadert de 4000… er is ruimte nodig!
Het geld beheerst alles! Andijk wordt rijk! Het kan zijn weelde niet op!
Hier staat het bedrijf dan. De trots van de familie Horjus aan de Dijkweg 44.
Gebouwd in 1921/1922 door de plaatselijke timmerman H.J. de Vries.
Fraai opgebouwde houten gevelkap in detail..
Hier op deze ansicht is de zaak nog in oorspronkelijke staat, het nieuwe gedeelte zou later aangebouwd worden.
Onder de geglazuurde tegels lezen we: S.W. Horjus in manufakturen–confektie–bedden en nog iets, maar dat is niet leesbaar.
Op deze in de twintiger jaren gemaakte foto staat zoon Frans, leunend tegen de auto.
Hier op deze foto is de zaak nog in oorspronkelijke staat, het nieuwe gedeelte zou later aangebouwd worden.
(Bron: Oud Andijk in Beeld, Deel 2)
Tussen vader Sikke en zoon Frans Horjus een medewerkster linnenkamer.
Voor de oorlog had hij namelijk al een naaister in de linnenkamer en na de oorlog ook medewerkers in de woninginrichting en winkel. De zaken ontwikkelden zich zodanig dat zoon Frans zijn vader Sikke er blijkbaar van wist te overtuigen dat een trendy bedrijfswagen (rechts) voor zijn winkel niet zou misstaan!
Dat het bij Sikke de afgelopen jaren ‘voor de wind is gegaan‘ blijkt uit deze opname. Aan de bestaande winkel is een stuk aangebouwd. Na de oorlog werd de manufacturen/woninginrichtingzaak voortgezet tot 1970 door zijn oudste zoon Frans W. Horjus.
De fraaie gevelkap is om praktische redenen (onderhoud) verwijderd.
Opheffing
Bij gebrek aan opvolging werd de winkel in 1972 opgeheven en het pand te koop aangeboden. Het woon–winkelpand werd verkocht aan Piet Ouwens, die het daarna aan ene Groothedde verkocht.
Op 25 januari 1990 werd ons land getroffen door de zwaarste storm van de laatste decennia. Langs onze kust werd windkracht 11 bereikt. In de loop van de rampdag werden de waarschuwingen opgevoerd tot windkracht 11 en uiteindelijk zelfs orkaankracht 12. Uit onderzoek bleek dat het gros van het publiek zich niets kon voorstellen bij deze krachtige taal, die in ons land zeer ongebruikelijk is. De storm heeft geleid tot een betere voorlichting over de begrippen in het weerbericht en uiteindelijk tot de invoering van het Weeralarm, een ernstige waarschuwing voor extreem weer.
Ook in Andijk was veel schade. De mansardekap van de voormalige winkel van Horjus kreeg het zwaar te verduren. Aan het pand werd ontzette kapconstructie geconstateerd. Al snel kwamen deskundigen zelfs tot de conclusie dat sloop/herbouw de beste beslissing was. Alzo geschiedde. In maart 1991 werd de kapconstructie verwijderd en werden het oorspronkelijke winkelgedeelte en het woonhuis, dus het gedeelte onder de beide haaks op elkaar staande mansardekappen, met de grond gelijkgemaakt.
Einde van een tijdperk…
