Hoe beleefde Andijk de bevrijding 50 jaar geleden – deel 2
auteur: redactie
bron: jaarboek 1995, verhalen verzamelt door Jelle Vriend
fotomateriaal: Hessel de Greeuw en anderen
Ziet u er is zelfs weer RANJA in voorraad!
Buurtverenigingen
Dan nadert het moment waarop zich in Andijk een nieuw verschijnsel aankondigt namelijk het ontstaan van allerlei buurtorganisaties. De oorzaak daarvan moet gezocht worden in het feit dat in heel Andijk in aanloop naar de feesten uiting wilde geven aan de blijdschap. Daarbij bleef het niet bij het uitsteken van de vlag, maar er werden allerlei versieringen aangebracht. De tijd van het jaar maakte het mogelijk dat er veel bloemen waren. Over heel Andijk zagen we vele zogenaamde “ereppoorten” gemaakt van aardappelkistjes, rood, wit en blauw geschilderd. De een nog mooier dan de andere. Daarvoor was het natuurlijk noodzakelijk dat meerdere mensen van een buurt de koppen bij elkaar staken. Vele van die buurten lieten het daar niet bij en begonnen ook feesten te organiseren voor al de bewoners van de buurt, die daar aan deel wilden nemen.
Er waren natuurlijk nogal wat inspanningen voor nodig om een feest met eten en drinken te maken, maar uit vele hoeken en gaten kwam nog wat tevoorschijn.
Verschillende van die organisaties verdwenen weer toen de feesten van 1945 voorbij waren. Anderen daarin Eghan werden naderhand een echte buurtvereniging, met leden en contributies en natuurlijk een bestuur. Tweede daarvan hebben het duidelijk langer volgehouden dan de andere, daar willen we enige aandacht aan besteden.
D.B.S.G.
Op Andijk Oost hadden we DBSG en we laten Klaas de Vries daarover aan het woord: officieel “door bevrijding samengebracht“. Uit deze buurtvereniging onder leiding van voorzitter Auke van Zanten is de revue club van bovenstaande naam ontstaan. De revue werden in eerste instantie staan gesteld door mevrouw N. Laanstra-Speets. Uit deze club is later de toneelvereniging ontstaan, die vooral in de vijftiger jaren veel succes oogsten, onder kundige regie van Jan Spijker. Voor iedere uitvoering vond nog plaatsbespreking plaats. Er werd twee zaterdagavonden gespeeld voor overvolle zalen. Bij veel ouderen op Oost leven de herinneringen nog volop aan deze onvergetelijke avonden.
Geachte buur vrienden, nogmaals moeten wij een beroep op u doen aangaande de versiering van onze buurten, en indien mogelijk om een na feestje te organiseren (Buur feest) op 18 september 1945
Dat heeft tot 14 november 1981 mogen duren. We lezen dan in een krantenartikel: doek valt voor DBSG, zaalgebrek leidt tot opheffing toneelvereniging.
Onder deze kop vertelt de laatste voorzitter, Jan op ‘t Ende dat de vroegere eigenaar van wat vroeger “de toekomst: was, het gebouw waarin de uitvoeringen werden gegeven voor een deel had gesloopt. De toneelzaal was afgebroken, dus ook “de toekomst” voor DBSG was er niet meer.
De Molenbuurt
Dan komen we terecht bij een buurtvereniging, de enige dus, die dit jaar haar vijftigjarig bestaan gaat vieren. “De Molenbuurt”. Henk Overmars, de huidige secretaris van de vereniging heeft ons inzage gegeven van de notulen van de eerste jaren. Deze waren geschreven door wijlen “meester” kok een garantie voor duidelijkheid. Ook hier blijkt echter duidelijk dat er tijdens de grote feesten nog geen sprake was van een officiële vereniging. Och leest u de eerste notulen maar.
Algemene Vergadering maandag 24 september 1945
De voorzitter, de heer J. Kok, opende de vergadering en sprak Er zijn vreugde uit over de grote opkomst. Hij relativeerde in enkele woorden de achter ons liggende feesten en concluderen, dat de versiering van de Molenbuurt in geen geval minder was dan die eener andere wijk. De versierings commissie kwam dan ook een extra woord van dank toe. De twee feestavonden op het schoolplein waren ook uitstekend geslaagd en onze bruiloft was, algemeen erkend, de gezelligste. Voor een zeer groot deel was dit te danken aan de beide ceremoniemeesters Singer en Klopper.
Uit een en ander meende voorzitter te kunnen opmaken, dat In de toekomst wederom tezamen feestgevierd werd kan en zal worden. Hierna verleende de voorzitter het woord aan de penningmeester den heer P. Groot voor het uitbrengen van een financieel verslag dit zag er In de hoofdzaak als volgt uit:
Bijeengebracht door de buurtbewoners f. 1835,15
netto opbrengst schoolplein 350,–
————
totaal. f. 2185,15
de gezamenlijke uitgaven bedroegen 1641,04
————
bater saldo f. 544,11
De administratie werd nagekeken door de heren Keesman en Goossens en akkoord bevonden, waarna de voorzitter dank uitsprak aan de heer Groot. Dan volgt een bespreking over een bestemming voor het saldo waarbij verschillende mogelijkheden worden genoemd. Totdat de heer C. Singer voorstelt een permanente buurtvereniging op te richten. De heer A. Verra constateerde dat hiertoe in principe reeds was besloten.
De voorzitter deelde mede dat er dan eerst een nieuw bestuur moet worden gekozen en dat daarvoor de heren ook, van de broek en groot aftreden. Na een vrije stemming worden de volgende personen gekozen: de dames IJ. De Haas-Luijt, J. Ridder- de Vries, de heren C. Singer, J. Kok en P. Groot. De heer C. Singer werd door de vergadering als voorzitter benoemd, terwijl de heer Kok secretaris en de heer Groot penningmeester werd. Nu de Molenbuurt een blijvend karakter heeft gekregen stelt de heer Singer voor om het batig saldo gewoon In de kas te houden en vanaf heden contributie te gaan heffen. De voorzitter deelde nog mede, dat de molenbuurt 60 pond tarwe moet leveren als aandeel In de olie bakkerij. De heer IJ Mantel zegt de alles toe onder dank van de voorzitter.
De volgende regeling voor de financiën komt tot stand, Mensen die geen lid willen worden van de vereniging krijgen, als zij wel voor het feest hebben betaald een kasaandeel terug. De contributie wordt bepaald op f. 2,- per persoon per jaar. Zij die uit de Molenbuurt vertrekken krijgen geen geld terug en zij die als nieuw lid binnenkomen betalen geen kasaandeel. Lid kunnen worden: gehuwden, verloofden en alleenstaanden ouder dan 25 jaar.in de rondvraag zag de heer Mantel gaarne elk jaar een feestje voor de kinderen op het schoolplein. Hierna sloot de voorzitter de vergadering.
w.g. voorzitter C. Singer
secretaris J. Kok
Vanwege de leesbaarheid is de tekst iets ingekort.
Gelukkig leeft de toen gekozen voorzitter de heer C. Singer nog en hij heeft ons kunnen vertellen; dat die oliebollenbakkerij reeds tijdens de feesten op het schoolplein had plaatsgevonden, om de kas te versterken, maar die bakker moest zijn tarwe nog terughebben.
Bevrijdingsfeesten
Zo ging Andijk zich opmaken voor de echte viering van de bevrijding die op 6 en 7 september zouden plaatsvinden. Zoals reeds vermeld, overal in het dorp kwam je versieringen tegen. Op het buurtje had men zelfs de het hele plein versierd en ondanks het feit dat pas op 1 november de straatverlichting weer ging branden, was men erin geslaagd de kerk te verlichten. Maar het echte centrale feestterrein lag bij café “de Meiboom” (Op deze plek staat nu het bedrijf van P. Kramer.)
Het was eigenlijk een prachtig openluchttheater, 100 en Mensen zaten op de dijk of het een grote tribune was.
Ook de optocht maakte erg veel indruk, hoe was het mogelijk dat met zo weinig middelen zoveel moois kon worden gemaakt. Op het feestterrein werden demonstraties gegeven door de gymnastiekverenigingen EMS en Turnlust. Verschillende volksspelen vonden plaats met onder andere het populaire touwtrekken, waar allerlei buurt ploegen aan deelnamen. Gelukkig was het tijdens het hele feest prachtig weer.
Van ‘s morgens vroeg, om 7 uur werd middels herauten te paard het feest aangekondigd en om 8 uur waar er in alle kerken weiddingsdiensten tot ‘s avonds laat was er feest kom maar s avonds zowel op het feestterrein als In de meiboom waar het Andijker toneel actief was. Gelukkig hebben we het uitvoerige feestprogramma nog kunnen vinden in de archiefstukken van de familie Kistemaker. het feest werd massaal gevierd. Wat onder anderen te merken was aan de advertenties van de meeste middenstanders die hun klanten er op wezen dat zij ook feest wilden vieren.
Het buurtje
Gymnasten in actie op het feestterrein
Erepoort aan de Knokkel met rechts moeder Dina en dochter Vrouwtje Abbekerk
Het buurtje bij avond
Tot slot
Het zijn dus feesten geweest waarmee de bevolking zich heeft kunnen uitleven en daar was men echt wel eens aan toe. Natuurlijk we waren er nog lang niet. Wat bijvoorbeeld te denken van de winter die erop volgde terwijl er nog een groot brandstoftekort was. Zo zouden we nog een serie van zaken kunnen noemen. Toch, hoe langzaam het ook ging, we gingen vooruit en nog belangrijker we waren vrij!!
We hebben nu zo’n 14 pagina’s besteed aan hetgeen er 50 jaar geleden is gebeurd. Dat lijkt veel, maar dat is het beslist niet en we beseffen ons best dat er gebeurtenissen van toen niet genoemd zijn, het zij zo. We moeten ons realiseren Wat voor periode er met bevrijding afgesloten werd.
U hoeft te belevenissen van twee ontij mannen maakt te lezen, elders in dit blad of het relaas van Jan schenk, die de concentratiekamp verschrikkingen aan de lijven ondervond en, na lang aandringen van de toenmalige redacteur van “De Andijker” de heer W. Siebesma, alles verteld in de bladen van zaterdag 29 september en 6 oktober 1945. Veel oudere mensen hebben nog steeds nare herinneringen aan die tijd. Daarom blijft 1945 een historisch belangrijk jaar. Daarom ook komen wij jaarlijks op 4 mei ‘s avonds enkele honderden mensen bij het raadhuis bijeen om onze gevallen uit die periode te herdenken. En daarom is het op 5 mei altijd nog feest. Dit jaar nog wat meer dus omdat het 50 jaar geleden is. Houden zo!
De afbeeldingen zijn niet van hele goed kwaliteit door overnemen uit een gedrukt jaarboek. Mocht u in het bezit zijn van betere afbeeldingen, dan ontvangen we graag een kopie daar van. info@stichting-oudandijk.nl
