Stichting Saet & Cruyt
auteur: ir. N.C.A. Koomen namens Saet & Cruyt
bron: Jaarboek 2017
OUD ANDIJK BEDANKT!
Als oudst zittend bestuurslid van de Stichting Saet & Cruyt heb ik het verzoek om een bijdrage te schrijven voor het jaarboek van ‘Oud Andijk’ met genoegen aanvaard.
Teruggaand in mijn geheugen en lezend in de jubileumuitgave van ‘25 jaar Saet & Cruyt‘ die in 2011 verscheen komt bij mij de complete geschiedenis boven van wat aanvankelijk begon als de ‘Expositie Saet & Cruyt’. Het begon ermee dat in 1981 het chemiebedrijf Sandoz in Enkhuizen Zaadunie had aangekocht. Kort daarna nam Shell de aandelen van A.R. Zwaan in Voorburg over en nestelde BP zich met de overname van Rijk Zwaan in De Lier. Het gevoel, terecht of niet, kwam op dat de nieuwe eigenaren mogelijk minder met erfgoed van het zaadvak op zouden hebben dan de familiebedrijven in het zaadvak tot dan toe.
Een kleine initiatiefgroep van enkele directeuren van zaadbedrijven, secretaris mr. R. Troost van de toenmalige NTZ en mijn voorganger ir. G.T. Grooters van de eveneens toenmalige NAKG pakte deze gedachte op. Echter, niet om een museum te beginnen maar om eerst en vooral veilig te stellen wat de moeite van het bewaren waard was. Van aanvang was het de bedoeling de aldus samen te stellen collectie te laten zien, ja exploiteren. De uitstraling naar met name het onderwijs is van het begin af een belangrijke doelstelling geweest en onder de vele vrijwilligers die zich daarvoor hebben ingezet mag Ton Schotte, oud-leraar van de MTS in Hoorn wel met name genoemd worden.
Het jubileumboekje van Saet & Cruyt meldt de zoektocht naar een onderkomen en repte toen al van een ‘niet al te toeschietelijk zijn’ van het Zuiderzeemuseum. Toen in 1979 het initiatief van de stichting Oud Andijk werd bekroond met de inrichting van een museum in het buiten gebruik gestelde poldergemaal ontstond er contact met Saet & Cruyt. Het bestuur van Saet & Cruyt besloot om op uitnodiging van Oud Andijk op de zolderverdieping een permanente expositie over het tuinzaadvak in te richten. Het duurde echter nog tot 1986 voordat Saet en Cruyt daadwerkelijk van start ging.
Daarmee begon een succesvolle samenwerking zonder welke Saet & Cruyt niet zo ver had kunnen komen als waar zij nu staat. De huisvesting was geregeld en allerlei praktische beheerszaken vonden in die samenwerking haar plek. Saet & Cruyt werkte onder het bezielend voorzitterschap van Maarten Dekker zaliger gedachtenis aan het uitbreiden en op orde brengen van de collectie, later zover geprofessionaliseerd dat Saet & Cruyt de museale status, in 2013 gecompleteerd met ANBI-aantekening, kon verwerven.
Waar van aanvang af het al de bedoeling was dat de expositie niet alleen moest gaan over het verleden maar ook over het heden kwam daar geleidelijk aan een derde dimensie bij: de toekomst van het zaadvak. Via een vingeroefening van wat heette het Holland Seed House werd besloten te komen tot een World Seed Experience. In Enkhuizen is een voor dit doel geschikte locatie gevonden. Nu ook het poldermuseum een nieuwe fase in gaat vallen deze beide ontwikkelingen prachtig samen.
Voor Saet & Cruyt is er nog veel te doen voordat de World Seed Experience is gerealiseerd. Wij zien echter met dankbaarheid terug op de gastvrijheid die wij gedurende zoveel jaren van Oud Andijk hebben ondervonden. Al was het alleen maar het perfecte gastheerschap van Marijke Dekker en nu Laila Branderhorst zonder wie de traditionele openingen in de eerste week van april niet mogelijk zouden zijn geweest.
Oud Andijk: veel succes met uw nieuwe opzet en nogmaals hartelijk dank voor de fijne samenwerking!
